بررسی خاطره نگاری دفاع مقدس با نقد و تحلیل کتاب "دا"

چکیده خاطره نویسی تا پیش از جریان انقلاب اسلامی و وقوع جنگ تحمیلی بیشتر منحصر به سیاستمداران و افراد حکومتی بوده و در قالب های مختلفی چون سفرنامه ها، زندگی نامه ها، تذکره ها ، روزنامه ها ، منشآت، عهدنامه ها، دیوانیات، نامه ها، دیباچه ها، مناظره ها، آغازه ها، کارنامه ها، سوگندنامه ها، رسائل و... نمود پیدا کرده است. با جریان انقلاب اسلامی و اندکی پس از آن وقوع جنگ تحمیلی، خاطره نویسی به شکلی تدریجی در میان مردم رواج پیدا کرد و در طول جنگ تحمیلی عراق علیه ایران (1367-1359) و سال های بعد از آن از لحاظ کمی و کیفی در ادبیّات دفاع مقدّس اهمیّت بسیار یافت و منشأ ادبیّات جنگ قرار گرفت تا جایی که بیشتر آثار مکتوب مربوط به دفاع مقدّس را کتاب های خاطره تشکیل می دهد. از جمله خاطرات برجسته در زمینه دفاع مقدّس کتاب "دا" است. "دا" دربرگیرنده خاطرات سیده زهرا حسینی است که به قلم سیده اعظم حسینی به رشته تحریر درآمده است. این کتاب از نمونه آثار ادبیّات پایداری در زمینه خاطرات است که در عین سادگی به سبب ویژگی ها و ظرافت های ادبی و محتوایی منحصر به فردی چون بکر بودن موضوع، توصیفات غنی، جزئی پردازی، صحنه پردازی، تدوین حرفه ای، عامه پسندی، روند داستانی و... در بین دیگر خاطرات مربوط به دفاع مقدّس شاخص شده و با وجود حجم زیاد، استقبال مردمی بسیاری را به خود اختصاص داده است. در این پژوهش، سعی شده پس از بررسی خاطره نویسی و قدمت و سیر تکاملی آن تا دوران دفاع مقدس، جایگاه کتاب "دا" در خاطره نگاری دفاع مقدّس ارزیابی و شاخصه ها و علل موفقیّت آن مورد نقد و تحلیل قرار گیرد. کلید واژه: کتاب "دا"، زهرا حسینی، نقد و تحلیل، خاطره نگاری، دفاع مقدّس